Wylecz się z niewiedzy i zadbaj o zdrowie swojego dziecka Kiedy dziecko pojawia się na świecie, rodzic chce stać się specjalistą w niemal każdej dziedzinie. Decyzje w sprawie zdrowia dziecka są zawsze stresujące. Jak chronić malucha przed chorobami i jak rozpoznać ich objawy? Jak właściwie pielęgnować małego człowieka od pierwszych dni życia? Skąd czerpać wiadomości? W
Jak to zrobić? Na początek wcale nie trzeba wiele. Wystarczy choćby podstawowa wiedza o zdrowiu, odrobina profilaktyki, rozsądek, dobre chęci i systematyczne podejście do tematu. Oczywiście, dbanie o zdrowie wygląda nieco inaczej w sytuacji osoby młodej i starszej, a także w przypadku osób nieodczuwających jeszcze żadnych dolegliwości oraz na przykład tych przewlekle chorych, które wymagają niejednokrotnie indywidualnej czy specjalistycznej terapii. W tym artykule skupimy się na „momencie przełomowym”, jeśli chodzi o zdrowie, w życiu przeciętnego czterdziestokilkuletniego człowieka, który do tej pory na nic się nie leczył i na nic specjalnie nie narzekał, ale teraz… zaczyna odczuwać różne dolegliwości. Bardzo często są to na przykład: przemęczenie, stany depresyjne, bezsenność, nerwowość, bóle stawów, pleców, kłopoty trawienne, nagłe skoki ciśnienia, wzrost masy ciała, słabsza koncentracja i pamięć, pogorszenie kondycji skóry i włosów… To typowe sygnały mówiące o tym, że „taryfa ulgowa się skończyła” i czas zadbać o swoje zdrowie. Jak dbać o zdrowie po 40 roku życia? Systematyczne badania kontrolne. To konieczność. Dbanie o zdrowie w tym wieku w dużej mierze opiera się na profilaktyce, więc regularne badania kontrolne to podstawa. Najlepiej, co najmniej raz na kilka lat, fundować sobie ogólny przegląd zdrowia oferowany obecnie często przez prywatne kliniki. Takie kompleksowe badania robi się zazwyczaj w 24 h, a w ciągu kilku dni dostępne są wszystkie wyniki. Niestety, jest to dość kosztowne. W sytuacji, w której nie można pozwolić sobie na taki wydatek, warto przynajmniej systematycznie, co kilka miesięcy, badać krew i mocz oraz robić USG jamy brzusznej. Analiza moczu i badanie ultrasonograficzne to badania zupełnie nieinwazyjne, które można wykonywać nawet częściej, a są to jedne z podstawowych narzędzi wczesnego wykrywania ewentualnych niepokojących sygnałów płynących z organizmu. Obserwacja własnego organizmu. Tak samo istotną sprawą, jak regularne badania profilaktyczne, jest uważne obserwowanie własnego organizmu. Nie powinno się lekceważyć nawet pozornie nieistotnych symptomów. Powtarzające się bóle głowy czy brzucha, spadek odporności, zmiany w rytmie wypróżniania… Wszystko może mieć znaczenie. Dobrze mieć pod ręką aparat do mierzenia ciśnienia krwi i w miarę regularnie je kontrolować, ponieważ już w tym wieku (szczególnie u mężczyzn) może pojawić się nadciśnienie (diagnozuje się je już od wartości 140/90 mm Hg). Należy zwracać także uwagę na częstotliwość i barwę oddawanego moczu (u zdrowej osoby jest on w kolorze słomkowym i cechuje go duża przejrzystość), konsystencję, kolor i kształt kału (który może być objawem poważnych chorób układu pokarmowego), nalot na języku czy zmiany skórne, które czasami współistnieją z innymi chorobami. Regularny tryb życia. Zdrowie wymaga regularności – nie tylko w profilaktyce, ale także na co dzień. Regularny tryb życia, stałe pory posiłków, pracy, aktywności fizycznej i odpoczynku, wstawania i kładzenia się spać – wszystko to pomaga w regulacji funkcjonowania organizmu, a taka regulacja mu bardzo dobrze służy. Warto więc zadbać o stały plan dnia, tygodnia, miesiąca… i w miarę możliwości się tego trzymać – dla własnego zdrowia i lepszego samopoczucia. Zdrowy sen. Aby dobrze się czuć i dobrze wyglądać, ale również logicznie myśleć, podejmować racjonalne decyzje, być skoncentrowanym etc. trzeba być… wyspanym. Wbrew pozorom, nie jest to dziś sprawa łatwa – przez tempo życia, stres, brak czasu i mnogość bodźców. Zapewnienie sobie zdrowego snu wymaga pewnego wysiłku. Trzeba zarezerwować na niego jakieś 7 – 8 godzin, podczas których najlepiej całkowicie odciąć się od światła i dźwięku. Sypialnia powinna być oczyszczona z wszelkich urządzeń elektronicznych i zaaranżowana w uspokajającej kolorystyce. Dobrze też zadbać o właściwe nawilżenie powietrza w takim pomieszczeniu i optymalną temperaturę (ok. 20 stopni Celsjusza). W zdrowym śnie i skutecznym wypoczynku pomaga wietrzenie sypialni przed pójściem spać, jak również takie ułożenie planu dnia, aby tuż przed snem nie wykonywać bardzo angażujących, emocjonujących czynności, lepiej działają te spokojne i wyciszające, jak choćby czytanie książki czy słuchanie muzyki relaksacyjnej. Najefektywniejszy sen to sen nocny, bo jest to zgodne z naturalnym zegarem biologicznym człowieka, wedle którego organizm właśnie wtedy regeneruje się najlepiej. Aktywność fizyczna. Dbanie o zdrowie, w każdym wieku, nie tylko po czterdziestce, wymaga aktywności fizycznej. Nie musi to być oczywiście czynne uprawianie jakiegoś sportu, ale bardzo zdrowo dla organizmu jest fundować mu codziennie trochę ruchu – poranna gimnastyka, jazda rowerem do pracy, basen… co kto lubi. To istotne nie tylko ze względu na zachowanie kondycji, figury, dobrą przemianę materii, ale także z powodu bardzo dobrego wpływu umiarkowanego wysiłku na pracę serca i płuc. Dotlenianie organizmu. Nie można również zapominać o konieczności dotleniania się, które decyduje o lepszym funkcjonowaniu fizycznym i psychicznym. Człowiek jest tak skonstruowany, że potrzebuje świeżego powietrza i kontaktu z naturą – wtedy czuje się lepiej. Idealnie jest łączyć na przykład aktywność sportową z przebywaniem na zewnątrz (rolki, bieganie, rower), jeżeli to jednak nie jest możliwe, trzeba zadbać przynajmniej o 20-minutowy spacer każdego dnia. Gimnastyka umysłu. Zdrowie umysłu jest tak samo ważne, jak zdrowie ciała, i tak samo wymaga tego, by o nie odpowiednio dbać. W tym przypadku niezbędny jest efektywny relaks i zdrowy sen oraz dotlenienie, o czym już była mowa, ale także… gimnastyka umysłu. Warto ćwiczyć intelekt, pamięć i koncentrację, rozwiązując choćby logiczne zagadki, ucząc się nowych rzeczy (na przykład kolejnego języka obcego), starając się zapamiętywać możliwie dużo informacji czy wykonując ćwiczenia łamiące codzienną, mentalną rutynę (jak choćby jazda autem na pamięć zawsze tą samą trasą). Zbilansowana dieta. O tym, że dieta ma kolosalny wpływ na zdrowie, wie każdy, ale nie każdy wie, że właśnie mniej więcej po 40 roku życia organizm ludzki zaczyna nieco gorzej radzić sobie z metabolizmem. Od tej pory należy po prostu „bardziej uważać na to, co się je i pije”. Warto ograniczyć używki, unikać ciężkostrawnych, tłustych, smażonych potraw i nie kupować niezdrowych, wysokoprzetworzonych produktów spożywczych. Puste kalorie z ulubionych słodyczy lepiej zamienić na cenne pierwiastki i minerały zawarte w warzywach i owocach, zmniejszyć ilość spożywanego czerwonego mięsa na rzecz ryb, pić minimum dwa litry wody mineralnej dziennie oraz rozważyć (na przykład z lekarzem rodzinnym) ewentualną suplementację najpotrzebniejszych w tym okresie składników, aby dieta była właściwie zbilansowana. Dobre towarzystwo, uśmiech i drobne przyjemności. I na koniec porada najprzyjemniejsza – dbając o swoje zdrowie, trzeba „być dla siebie miłym” – zapewniać sobie dobre towarzystwo i powody do radości. Wbrew pozorom, zdrowy tryb życia nie musi być pasmem wyrzeczeń. Produkcję endorfin, źródła szczęścia i dobrego samopoczucia, wyzwala przecież nie tylko niezdrowe jedzenie czekolady, ale również sport, seks, taniec, śmiech…
Albo owszem pojawi się, za to wraz z pierwszymi sygnałami o chorobie. Zrób z dbania o siebie ważny moment w swojej codziennej rutynie. Tak ważny jak kawa. Pomyśl o tym jak o inwestycji w swoje zdrowie. #1 Strategia 5-10 minut dziennie. I od razu uprzedzam, że to nie musi być więcej. Tylko 5-10 minut, ale za to bez bodźców (telefon).

Młodość rządzi się swoimi prawami – nie uważamy na zdrowie, chętniej podejmujemy wyzwania i ryzyko, ale gdy przychodzi 40-stka, to po spojrzeniu w lustro możemy mieć problemy z rozpoznaniem swojego własnego odbicia. Sprawy zdrowotne, które zaniedbywaliśmy, teraz dają o sobie dobitnie znać. Sprawdź, jak dbać o zęby po 40. roku życia. Są problemy, których nie chcemy zauważać, jak brak pojedynczych zębów, zaczerwienione lub krwawiące dziąsła, suchość w ustach. „Zdarza się” – mówimy. O ile 39-latek nie różni się diametralnie od 40-latka, to o tyle im jesteśmy starsi, tym te problemy narastają i mogą wyrządzić poważne szkody naszemu zdrowiu. Między różem a czerwienią Marginalizujemy paradontozę i problemy z dziąsłami, a te dolegliwości są równie powszechne, jak próchnica. To dlatego, że rozwija się stopniowo i przebiegle, nie alarmuje nas bowiem tak wyraźnie, jak próchnica – bólem. – Problemy z dziąsłami mogą pojawiać się i mijać samoistnie, jednak jeżeli nie zmienimy swoich nawyków, to dolegliwości z czasem narastają i prowadzą do utraty zębów, nawracających ropni okołodziąsłowych, a także mają zgubny wpływ na wiele innych organów – od płuc po serce i nerki – mówi lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie. Paradontoza to cicha choroba. Zaczerwienienie dziąseł i krwawienie podczas szczotkowania jest często ignorowane, a przez wielu uznane za normę. Szacuje się, że połowa 40-latków ma poważne problemy z dziąsłami, a im jesteśmy starsi, tym te problemy się nasilają i obejmują coraz większą liczbę osób. – Zdrowe dziąsła są jasno-różowe i nigdy nie krwawią, powinny zakrywać korzeń, a ząb tkwić nieruchomo w kości. Gdy tak nie jest, może to oznaczać problemy z przyzębiem. Przyczyny to głównie złe nawyki: niewłaściwa higiena, brak regularnych przeglądów u stomatologa, palenie, zła dieta – wyjaśnia lekarz. Na co szczególnie zwrócić uwagę po 40-stce? To dobry czas na rzucenie palenia, ograniczenie spożycia alkoholu, regularną wymianę szczoteczki (co 3 miesiące), odpowiednią pastę (z fluorem), szczotkowanie zębów 2 razy dziennie. Płukanka antybakteryjna i nitkowanie to konieczność. Nieodzownie są również regularne kontrole u dentysty. Paradontoza może rozwijać się miejscowo, dotykać tylko np. dziąseł w okolicy ósemek czy siódemek. Jak wygląda leczenie? Nacisk kładzie się na zmianę nawyków, dokładne szczotkowanie zębów i powierzchni między nimi, stosowanie płynów do płukania jamy ustnej zawierających chlorheksydynę. W gabinecie przeprowadza się zabieg profesjonalnej higienizacji i oczyszczania kieszonek dziąsłowych. Tej dziury nie zasypiesz Ale możesz załatać. Ze statystyk wynika, że po 40. roku życia ciężko znaleźć osobę, która miałaby komplet zębów. Często są to braki jednego lub dwóch zębów, w najgorszym przypadku – wszystkich. Najczęstsze przyczyny to głównie próchnica, paradontoza i urazy mechaniczne. Panuje powszechne przekonanie, że brak jednego zęba to jeszcze nie powód do paniki, w końcu zostało nam ich jeszcze, w najlepszym wypadku 31. Nic bardziej mylnego. – Brak jednego zęba to szereg komplikacji. Zęby są dla siebie podporą i gdy stracimy jeden, to sąsiadujące oraz styczne nie są bierne, przemieszczają się i wysuwają z kości. Brak wsparcia sprawia, że są bardziej ruchome i łatwiej o ich utratę, a trudniej o higienę. O efekcie domina możemy tu mówić niemal dosłownie, ale w tym wypadku nazywamy go efektem Godona – ostrzega dr Stachowicz. Brakujące zęby to kłopoty z układem pokarmowym, co wynika z niedokładnego przeżuwania. Problemy ze zgryzem – mogą pojawiać się bóle w okolicach stawu skroniowo-żuchwowego, głowy i ucha. Utrata zęba to też kwestia urody. Nawet jeżeli utracony ząb nie był widoczny, to w dalszym ciągu zmienia się estetyka twarzy. Pojawiają się lub pogłębiają zmarszczki oraz tworzą bruzdy. Jak to się leczy? Nie ma innej recepty, jak uzupełnić brakujące zęby za pomocą leczenia protetycznego. Można to zrobić za pomocą korony, gdy obecny jest korzeń, a jeżeli zęba nie ma w ogóle – mostu lub implantu. Im wcześniej zdecydujemy się na odbudowę, tym mniejsze konsekwencje zaniedbań w przyszłości. Nie bądź taki wrażliwy Nagłego, przeszywającego bólu zęba doświadczył pewnie każdy z nas, jednak nie każdy wie, co jest jego przyczyną. Często jest to nadwrażliwość. Ma ona miejsce przy spożyciu zbyt gorących, a także zimnych napojów i pokarmów, gdy momentalne dopada nas impuls dotkliwego bólu. Co jest tego źródłem, jeżeli nasze zęby są całkowicie zdrowe? – Nawet drobne ubytki w szkliwie odsłaniają zębinę, w której znajdują się mikrokanaliki prowadzące do unerwionej miazgi zęba. Jeżeli te kanaliki nie są osłonięte, to wszelkie skrajne impulsy, jak zimno, ciepło, potrawy zbyt kwaśne lub słodkie pobudzają miazgę, z której pochodzą sygnały bólowe – wyjaśnia stomatolog. Przyczyny są powszechne i powszechnie znane: próchnica, mechaniczne uszkodzenia szkliwa, choroby dziąseł, a także mniej oczywiste – zbyt intensywne szczotkowanie, bruksizm, refluks. Jak więc leczyć nadwrażliwość? W pierwszej kolejności usuwamy przyczynę, czyli np. leczymy próchnicę i uszkodzenia. Stomatolodzy zalecają również fluoryzację i preparaty z aminofluorkiem, przy zaawansowanych przypadkach stosuje się nawet przeszczep dziąsła, by pokryć odsłoniętą szyjkę zębową. O tym się nie mówi Temat chorób nowotworowych budzi w nas naturalny strach, czując dyskomfort często zmieniamy temat i udajemy, że nas to nie dotyczy. To błąd – im jesteśmy starsi, tym ryzyko nowotworu rośnie. Jeżeli do tej pory lekceważyliśmy temat, to po 40-stce najwyższy czas zatroszczyć się w pełni o swoje zdrowie. Najważniejsza, jak w każdej chorobie, jest profilaktyka. – Palenie papierosów i nadużywanie alkoholu to dwa główne czynniki ryzyka rozwoju nowotworów w jamie ustnej. Możemy do nich również dodać niewłaściwą higienę jamy ustnej oraz źle dopasowane protezy, które wpływają na utrzymywanie się przewlekłych stanów zapalnych w ustach. Palenie e-papierosów również nie jest zdrowszą alternatywą, ponieważ według najnowszych badań u osoby niepalącej dziennie obumiera 2% komórek tkanki przyzębia, a u palacza jest to aż 53% – ostrzega dr Stachowicz. Objawy świadczące o zmianach przednowotworowych zwykle nie są niepokojące i specyficzne. Mogą to być np. niegojące się zmiany i ranki wewnątrz ust, pacjent łatwo może je pomylić z niegroźną nadżerką, aftą, owrzodzeniem. Mogą przyjmować formę czerwonych, ciemnych lub jasnych plamek na błonie śluzowej, przy ucisku mogą być bolesne i twarde. By wspomóc wczesną diagnostykę niepokojących zmian, wiele gabinetów oferuje już nieinwazyjne badania dla pacjentów np. Oralitest. Stomatolog dokonuje przeglądu jamy ustnej, bada język i okoliczne tkanki w specjalnie spolaryzowanym świetle, które unaocznia, niewidoczne gołym okiem zmiany. Podejrzane zmiany nie świadczą jeszcze o nowotworze, ale niewątpliwie są sygnałem do dalszej diagnostyki w tym kierunku. W wieku 40, 50 lub 60 lat może się okazać, że zbyt wiele spraw związanych ze zdrowiem zaniedbaliśmy, więc to najlepszy moment, żeby wybrać się do stomatologa na gruntowny przegląd i zmienić swoje nawyki na lepsze.

W jednym z dyskontów za gwiazdę betlejemską trzypędową w doniczce o średnicy 10,5 cm zapłacimy 9,99 zł, za tę w donicy o średnicy 12 cm już 13,99 zł.
Zdrowa skóra to jedno z największych utrapień kobiety. Jest tak niezależnie od wieku, ponieważ już od wejścia w fazę dojrzewania nieustannie się zmienia i wymaga konkretnej pielęgnacji – w zależności od jej charakteru. Najwięcej problemów ze skórą doświadczają jednak panie, które osiągnęły 40 lat. W tym wieku każda z kobiet wchodzi w proces przekwitania, a dokładnie perimenopauzę, która poprzedza menopauzę. Już w tym czasie organizm kobiety zaczyna wydzielać ograniczoną ilość hormonów: estrogenu i progesteronu. Mniejsza ilość pierwszego z nich wpływa negatywnie na cerę. Dzieje się tak, ponieważ wraz z mniejszą ilością estrogenu, ilość kolagenu – substancji dbającej o strukturę cery, zmniejsza się o 35%. Tak samo dzieje się z tkanką kostną, która przede wszystkim wpływa niekorzystnie na rysy twarzy. W związku z tym, u każdej z kobiet można zaobserwować więcej zmarszczek oraz pogłębienie tych, które już powstały, cieńszą skórę oraz tworzące się fałdy, a także zapadające się policzki oraz wiele innych zmian skórnych jak na przykład jej przebarwienia. Ze zmianami tego typu można próbować sobie radzić, systematycznie pielęgnując swoją skórę już od momentu uzyskania dojrzałości. Nie gwarantuje to jednak zapobiegnięciu wszelkich zmian, a jedynie ich ograniczeniu. Po przekroczeniu 40 lat niezależnie od stosowanej pielęgnacji skóra i tak podąży wytoczoną przez naturę ścieżką, a jedyną możliwością poprawienia jej wyglądu mogą być różnorodne zabiegi kosmetyczne. Zmniejszenie się ilości kolagenu powoduje przede wszystkim utratę jędrności skóry, na co wpływa słabnąca produkcja kwasu hialuronowego. Prężnie rozwijająca się aktualnie medycyna anti-aging, nieustannie poszukuje środków mogących zapobiec szybkiemu starzeniu się skóry, między innymi próbując pobudzić organizm do produkcji potrzebnego do zdrowego wyglądu skóry kolagenu. W tym celu gabinety medycyny estetycznej proponują różnorodne zabiegi. W przypadku braku jędrności skóry najlepsze efekty można osiągnąć, poddając się zabiegowi przy użyciu lasera Accent Prime, który daje możliwość perfekcyjnego modelowania sylwetki. Podobnie działa zabieg wykonany za pomocą Ultraformera gwarantującego lifting twarzy oraz ciała. Drobne pajączki w okresie menopauzy niestety dość często pojawiają się na twarzy. Są to popękane naczynka, których występowanie oraz widoczność nasila się, gdy w organizmie dochodzi do zmian na tle hormonalnym. Jest to problem zdrowotny, którego nie należy ignorować, ale też dość kłopotliwy estetycznie. W takim wypadku najlepiej zdecydować się na laserowe zamykanie naczynek. W wyniku zaniku tkanki kostnej owal twarzy traci na wyrazistości. Policzki oraz inne partie twarzy zapadają się, co wpływa na to, że twarz wygląda na zaniedbaną niezależnie od przykładania się do jej pielęgnacji. Młodzieńczy wygląd twarzy można przywołać, poddając się takim zabiegom jak miękki lifting czy volumetria, która pozwoli przywrócić utraconą objętość tkanek w obrębie twarzy. Ruch mięśni twarzy to nieunikniona czynność podczas codziennego funkcjonowania. Już po ukończeniu 20 lat wpływa on na tworzenie się zmarszczek mimicznych, które wraz z upływem kolejnych lat stają się coraz bardziej wyraźne. Pojawiają się one w okolicach ust, oczu oraz na czole. Medycyna estetyczna zapewnia możliwość ich usunięcia poprzez wygładzanie botoksem lub też wypełnianie kwasem hialuronowym. Widoczne naczynka i zmarszczki to nie jedyne niechciane elementy pojawiające się na twarzy. Okres perimenopauzy często łączy się także z zaburzeniem produkcji melaniny. Wpływ na pojawienie się przebarwień ma wiele czynników jak uwarunkowania genetyczne, częsta ekspozycja na słońcu oraz zażywane leki, ale przede wszystkim zmiany hormonalne. Z tym problemem można sobie poradzić, poddając się zabiegowi liftingu w połączeniu z używaniem kremu wybielającego przebarwienia, a także medycznemu fotoodmładzaniu za pomocą lasera. W walce ze zmianami skórnymi niezaprzeczalnie najbardziej skuteczne są zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. Jednak również samemu, podczas codziennej pielęgnacji można zapobiec szybszemu pogłębianiu się zmian skórnych. Odpowiednie wykonanie demakijażu oraz stosowanie specjalnych oliwek i płynu micelarnego zapewnią skórze właściwy poziom pH. W ciągu nocy najlepiej natomiast stosować kremy zawierające retinol, a w dzień z kwasem hialuronowym oraz niezbędnymi do prawidłowego funkcjonowania witaminami. Źródło: Newsweek_redakcja_zrodlo Spożywanie cieplejszych posiłków, regularne picie herbat, suplementacja witaminy C i D to tylko jedne ze sposobów na poprawę odporności. Sprawdzamy, co zrobić, żeby ustrzec się od jesiennego przeziębienia. Jak zadbać o lepszą odporność? Suplementuj się witaminami: D, C, A, kwasy omega-3, selen, cynk. Dodawaj rozgrzewające
Mimo, iż zajście w ciążę po 40. roku życia jest znacznie trudniejsze niż w młodszym wieku, tobie właśnie się to udało! Teraz więc, niezależnie od tego, czy to twoja pierwsza, czy kolejna ciąża, powinnaś dołożyć wszelkich starań, aby ciąża po 40. przebiegła bez komplikacji, a dziecko prawidłowo się rozwijało. Jest to jak najbardziej możliwe pod warunkiem, że będzie się tobą opiekował doświadczony lekarz, a ty będziesz dokładnie stosowała się do jego zaleceń. Sprawdź, jak urodzić zdrowe dziecko po 40. Konsultacja: prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łukaszuk, ginekolog-położnik, specjalista w leczeniu niepłodności, szef kliniki INVICTA. Ciąża po 40. jest prowadzona zasadniczo w taki sam sposób, jak ciąża u kobiety młodszej. Ponieważ jednak po 40. roku życia występuje większe prawdopodobieństwo powikłań, zarówno u mamy, jak i dziecka, lekarze uważają ten stan za wymagający szczególnej ochrony i określają mianem podwyższonego ryzyka. Dziecko po 40. – na jakie choroby uważać?Badanie na cukrzycę ciążowąCiąża po 40. – pierwsza wizyta u ginekologaPlan opieki i karta ciążyDiagnostyka laboratoryjna w ciążyWizyta u stomatologa w ciążyInformacja o badaniach prenatalnychDruga i kolejne wizyty u lekarzaDziecko po 40. – badania prenatalneNieinwazyjne badania przesiewoweBadania prenatalne inwazyjneJak dbać o siebie w późnej ciąży? Dziecko po 40. – na jakie choroby uważać? Przyczyną komplikacji w przebiegu ciąży po 40. mogą być choroby przewlekłe, które po czterdziestce występują częściej niż w młodszym wieku. Mowa tu o: chorobach układu krążenia nadciśnieniu tętniczym nadwadze problemach z tarczycą osteoporozie Jeśli masz tego typu dolegliwości i leczysz się z ich powodu, poinformuj koniecznie o tym fakcie lekarza, który będzie prowadził ciążę – prawdopodobnie skieruje cię na konsultację do specjalisty, być może wskazana będzie zmiana leków, metody leczenia lub dodatkowa diagnostyka. Poważnym zagrożeniem dla dojrzałych mam i ich nienarodzonych dzieci może być także nadciśnienie tętnicze oraz cukrzyca, w tym cukrzyca ciążowa. Aby ograniczyć ryzyko tego pierwszego, ważne jest, aby regularnie monitorować ciśnienie w ciąży – jego pomiar dokonywany jest podczas każdej kontrolnej wizyty. Istotne jest także, by potwierdzić, że przyszła mama nie ma zaburzeń cukrzycowych. Nie wykryta wcześniej i nieleczona cukrzyca przedciążowa może mieć negatywne skutki dla rozwoju płodu w pierwszych tygodniach. Z kolei cukrzyca ciążowa, która pojawia się między 24. a 28. tygodniem ciąży u ok. 3 proc. zdrowych wcześniej kobiet, może być przyczyną przedwczesnego porodu i makrosomii (bardzo duże dziecko). Badanie na cukrzycę ciążową Dlatego też w przypadku ciąży po 40. roku życia zaleca się kontrolowanie poziomu stężenia glukozy we krwi i wdrożenie odpowiedniej diety. Pierwszy test w kierunku niewykrytej wcześniej cukrzycy przeprowadza się ok. 10. tygodnia ciąży. Polega on na pobraniu krwi na czczo. Drugie badanie na cukrzycę ciążową wykonywane jest między 24. a 28. tygodniem ciąży. Polega na wypiciu na czczo glukozy i obserwowaniu reakcji organizmu na nią. Jeśli poziom cukru przewyższa normę, zostaniesz skierowana jest do diabetologa. Poród naturalny a cesarskie cięcie Ciąża po 40. – pierwsza wizyta u ginekologa Na pierwszą wizytę w gabinecie ginekologicznym powinnaś się zgłosić przed upływem 10. tygodnia ciąży, oczywiście jeśli zauważysz jakieś niepokojące objawy, zrób to jak najszybciej. Pierwsza wizyta u ginekologa jest zazwyczaj najdłuższa – lekarz przeprowadza badanie ginekologiczne, a także, na podstawie wywiadu, ustala plan opieki, zakłada kartę ciąży i wypisuje skierowania na liczne badania. Jeżeli korzystasz z opieki w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia wszystkie badania w ciąży wykonasz bezpłatnie, przysługują ci one bez względu na to, czy jesteś ubezpieczona, czy nie. Standardowa opieka okołoporodowa nie przewiduje badania USG przed 10. tygodniem ciąży, jednak w wielu gabinetach ginekologicznych, szczególnie prywatnych, jest ono wykonywane po uzyskaniu pozytywnego wyniku testu ciążowego. Jego celem jest potwierdzenie ciąży oraz jej prawidłowego usytuowania. Plan opieki i karta ciąży Plan opieki okołoporodowej zawiera wszystkie zaplanowane procedury medyczne i określa terminy, w których powinny być wykonane. W zależności od twojego stanu zdrowia lekarz prowadzący będzie mógł na bieżąco go modyfikować. Z kolei karta ciąży to dokument zawierający najważniejsze informacje o twoim stanie zdrowia, wykonanych badaniach i przyjmowanych lekach. Powinnaś go mieć stale przy sobie. Diagnostyka laboratoryjna w ciąży Lekarz zleci podstawowe badania: morfologia ogólne badanie moczu cytologia pomiar ciśnienia krwi Oraz badania specjalistyczne, badanie w kierunku: wirusowego zapalenia wątroby typu C toksoplazmozy różyczki kiły HIV badanie poziomu glukozy Szczegółowy ich wykaz znajdziesz np. na stronie Ministerstwa Zdrowia. Wizyta u stomatologa w ciąży Późna ciąża i dziecko po 40. wymaga również zadbania o zdrowe zęby. W czasie ciąży bardzo ważne jest, aby uniknąć chorób jamy ustnej, dlatego warto odwiedzić dentystę w ciąży, który oceni ich stan oraz ustali, jakie działania w najbliższym czasie będą niezbędne. Informacja o badaniach prenatalnych Twój ginekolog powinien także poinformować cię o wskazaniach do wykonania na wczesnym etapie ciąży nieinwazyjnych przesiewowych badań prenatalnych. Możesz rozważyć też przeprowadzenie testu genetycznego typu NIPT (więcej o nim poniżej), który można wykonać już od 10. tygodnia ciąży. Druga i kolejne wizyty u lekarza Na drugą wizytę powinnaś zgłosić się między 11. a 14. tygodniem ciąży, najlepiej jak najwcześniej, abyś w odpowiednim czasie zdążyła wykonać przesiewowe badania prenatalne. Podczas tej wizyty (i wszystkich następnych) lekarz prowadzący ciążę: przeprowadzi standardowe badanie ginekologiczne sprawdzi wyniki ostatnich badań laboratoryjnych (morfologia, ogólne badanie moczu) przeprowadzi pomiar ciśnienia wystawi skierowania na kolejne badania laboratoryjne i diagnostyczne zleci dodatkowe badania , jeśli uzna, że twój stan zdrowia tego wymaga Najważniejszymi badaniami, które powinnaś wykonać po drugiej wizycie, są nieinwazyjne przesiewowe badania prenatalne. Badanie KTG w ciąży – dlaczego jest ważne i kiedy je wykonać? Dziecko po 40. – badania prenatalne Badania prenatalne możesz bezpłatnie wykonać w ramach programu diagnostyki prenatalnej oferowanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia kobietom po 35. roku życia oraz należącym do grup ryzyka, u których wzrasta zagrożenie wystąpienia u dziecka wad rozwojowych i nieprawidłowości genetycznych. Refundowane badania prenatalne w ciąży po 35. roku życia Program obejmuje: badania z krwi (test PAPP-A) trzy USG w trakcie całej ciąży – między 11. a 14. tygodniem ( między 18. a 24. tygodniem oraz między 28. a 32. tygodniem amniopunkcję, biopsję kosmówki lub kordocentezę, jeśli są do nich wskazania po uzyskaniu niepokojących wyników w testach nieinwazyjnych. Aby je wykonać potrzebne jest skierowanie od lekarza prowadzącego ciążę, który ma podpisaną umowę z NFZ Badania prenatalne dzielą się na: nieinwazyjne, czyli bezpieczne dla ciąży inwazyjne, czyli takie, które niosą nieznaczne ryzyko (ok. 1 proc.) W pierwszej kolejności wykonuje się oczywiście te pierwsze i bardzo często w ogóle nie ma potrzeby wykonywania drugich. Chociaż badania nieinwazyjne nie stawiają jednoznacznej diagnozy, ale pozwalają określić z dużą dokładnością (sięgającą 95%) ryzyko wystąpienia wad rozwojowych i chorób genetycznych, takich jak zespół Downa, Edwardsa czy Pataua. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje, aby wykonywała je każda kobieta, bez względu na wiek. NFZ refunduje je kobietom powyżej 35. roku życia i tym, u których ryzyko jest podwyższone (np. po poronieniach lub z obciążeniami genetycznymi). Jeśli jesteś młodsza i nie zaliczasz się do grup ryzyka, również możesz – a dla pewności i spokoju powinnaś – wykonać je odpłatnie. Dostarczą ci one szybkiej informacji o stanie zdrowia malucha, pozwolą zyskać spokój lub podjąć decyzję o dalszych działaniach. Nieinwazyjne badania przesiewowe USG ginekologiczne wykonywane zgodnie ze standardami międzynarodowej Fundacji Medycyny Płodowej FNF, test PAPP-A (tzw. test podwójny), badanie biochemiczne z krwi przyszłej mamy, polegające na oznaczeniu stężenia osoczowego białka PAPP-A i hormonu beta-HCG. Wyniki powyższych dwóch badań składają się na „zintegrowane badanie prenatalne przesiewowe” (Integrated Screening test), którego łączny współczynnik czułości sięga 95 proc. badania wolnego płodowego DNA (odpłatne), nazywane też NIPT (z ang. non invasive prenatal testing) to nowoczesne, bardzo dokładne testy, o czułości sięgającej nawet ponad 99 proc. Wykonuje się je już od 10. tygodnia ciąży, polegają na analizie DNA dziecka w surowicy krwi przyszłej mamy. Na rynku występują pod różnymi nazwami, w zależności od firm, które je wytwarzają. Różnią się zakresem badań oraz ceną, która oscyluje wokół 2000 zł. Badania prenatalne inwazyjne Zalecane są w przypadku, gdy wynik badań nieinwazyjnych jest nieprawidłowy. Zalicza się do nich: amniopunkcję (wykonuje się między 15. a 20. tygodniem ciąży), polega na pobraniu przez powłoki brzuszne próbki płynu owodniowego, najczęściej stosowana biopsję kosmówki (wykonuje się między 9. a 12. tygodniem ciąży), polega na pobraniu kosmków łożyska kordocentezę (wykonywana po 16. tygodniu ciąży), polega na pobraniu krwi pępowinowej Skierowanie na badania prenatalne inwazyjne nie musi oznaczać złych wiadomości. Według danych laboratoriów diagnostycznych kliniki Invicta, które rocznie wykonują tysiące badań DNA płodu po amniopunkcji (tzw. kariotyp z amniocytów), w ponad 90 proc. przypadków wyniki są prawidłowe. Oznacza to, że większość przyszłych mam kierowanych na badania prenatalne, otrzyma potwierdzenie, że dziecko jest zdrowe i nie ma wad genetycznych. Jak dbać o siebie w późnej ciąży? Jeśli dobrze znosisz ciążę i nie jest ona zagrożona, nie ma potrzeby, abyś ze względu na wiek stosowała jakieś szczególne środki ostrożności, np. rezygnowała z pracy zawodowej. Zdrowy rozsądek i twoja intuicja powinny być wystarczająco dobrymi doradcami. Podpowiedzą ci one zapewne, że warto, abyś: zdrowo i w urozmaicony sposób się odżywiała zrezygnowała z wszelkich używek kontrolowała swoją wagę i nie „jadła za dwoje”, aby nie przytyć więcej niż 15 kg dbała o kondycję fizyczną, ale nie przemęczała się. Więc spacery, joga w ciąży, pływanie oraz ćwiczenia w ciąży i gimnastyka dla kobiet w ciąży, są jak najbardziej wskazane, ale już biegi, jazda na rowerze, wrotkach czy hulajnodze zdecydowanie nie wysypiała się i wypoczywała nauczyła się rozładowywać stres w ciąży Lekarze prowadzący ciąże kobiet po czterdziestce często podkreślają, że są one bardzo odpowiedzialnymi i zdyscyplinowanymi pacjentkami, które swój stan uważają za cudowny dar od losu. Szkoła rodzenia – co warto o niej wiedzieć? Źródła: Informator ciąża i poród, oprac. Ministerstwo Zdrowia Program badań prenatalnych realizowanych przez NFZ, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące postępowania w zakresie diagnostyki prenatalnej, O tym jak najlepiej zadbać o siebie podczas ciąży dowiesz się z książki Doroty Mirskiej-Królikowskiej „CUDowne 9 miesięcy”.
4. Jak seniorzy powinni dbać o siebie ( ruch, czy dieta czy odżywianie) Te 3 elementy nie dość, że nie wykluczają się, to jeszcze się uzupełniają i są konieczne do utrzymania zdrowia, również w wieku podeszłym. Umiarkowany wysiłek, dostosowany do wydolności osoby jest niezbędny do utrzymania dobrej kondycji fizycznej.
Pozwól sobie na lampkę wina do obiaduWedług włoskich badaczy mała lampka czerwonego wytrawnego wina (125ml) pita do obiadu zmniejsza ryzyko chorób serca o połowę. Uprawiaj seks regularnieNie chodzi o to aby seks stał się zwykłą rutyną ale nie zapominaj o tej niezwykle ważne formie bliskości. Badania dowodzą, że osoby po czterdziestym roku życia uprawiające seks co najmniej dwa razy w tygodniu mają o 40% mniejsze ryzyko zawału serca. Miłosne zbliżenia niosą w sobie zdrowotną korzyść zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet. Działanie seksu jest korzystniejsze od ćwiczeń czy innych aktywności fizycznych. Uśmiechaj się więcejNieważne czy za sprawą oglądania zabawnych komedii czy też przebywania w odpowiednim towarzystwie. Amerykańskie badania dowodzą, że osoby o pogodnym charakterze – często uśmiechające się chorują na choroby serca znacznie rzadziej niż pozostali. Sprawdź swój cholesterolPo ukończeniu czterdziestego roku życia badania w tym kierunku warto wykonywać przynajmniej raz w roku. Jeśli Twój wynik zbliża się do granic prawidłowej normy to ostrzeżenie, że pora zmienić dietę oraz zadbać o aktywność fizyczną. Monitoruj ciśnienie krwiNadciśnienie jest jednym z głównych powodów chorób serca. Dlatego należy je stale monitorować. Jeśli do tej pory nie miałaś problemów, to staraj się to robić przynajmniej kilka razy w roku. Wynik powyżej 140/90 mm hg oznacza, że należy skonsultować się ze swoim lekarzem pierwszego kontaktu. Rzuć palenieJeśli do tej pory tego nie zrobiłaś to teraz jest ostatni dzwonek. Palenie jest jedną z głównych przyczyn chorób serca, o płucach już nie wspominając Monitoruj swoja wagęJeśli Twój indeks BMI (waga podzielona przez wzrost wyrażony w metrach podniesiony do kwadratu) wynosi ponad 30 (otyłość I stopnia) to oznaka, że czas wziąć się za odchudzanie. Wynik powyżej 30 oznacza bowiem, że jesteś kilkukrotnie bardziej narażona na choroby takie jak miażdżyca, udar czy zawał niż osoba o prawidłowej masie ciała. Sprawdź poziom cukru we krwiPodniesiony poziom cukru we krwi mierzony rano na czczo zaraz po przebudzeniu może oznaczać początki cukrzycy, a jak wiadomo choroba ta zwiększa narażenie na kłopoty z sercem. 1. "kogoś/coś". dbać o (też: lubić, opiekować się, zająć się, zadbać o, pielęgnować, zajmować się, zaopiekować się) volume_up. care for {czas.} (sb/sth) more_vert. Produkując i przetwarzając żywność, musimy dbać o środowisko. expand_more We must care for the environment when producing and processing food. PL.
Pierwszym objawem prezbiopii jest zwykle oddalanie oczu od gazety albo książki – by lepiej widzieć, czasem potrzeba czytania w mocniejszym oświetleniu. O tym – jak sobie radzić ze starzeniem się oczu rozmawiamy z okulistką lek. Ewą Wojciechowską. Sprawdź, jak dbać o wzrok po czterdziestce. Magda Patryas: Dlaczego około 40-45 roku życia większość z nas potrzebuje okularów „do czytania”? Lek. Ewa Wojciechowska: Dlatego, że w miarę starzenia się zmiany degeneracyjne pojawiają się w całym organizmie, a oczy nie są tu wyjątkiem. Prezbiopia czyli starczowzroczność dotyczy niemal każdego. – Co takiego dzieje się w wyniku starzenia się z naszymi oczami – z „technicznego” punktu widzenia? – Za kłopoty z widzeniem z bliska odpowiada soczewka, której zadaniem jest wyostrzanie obrazów położonych w różnych odległościach. Soczewka daje sobie z tym radę dzięki zdolności akomodacji czy zmiany kształtu w zależności od sytuacji – ulega spłaszczeniu, gdy chcemy wyraźnie zobaczyć coś położonego w oddali, staje się kulista, gdy patrzymy z bliska. Gdy jesteśmy młodzi ta część gałki ocznej jest miękka i elastyczna i może się szybko odkształcać, ale w miarę, gdy przybywa nam lat, staje się sztywniejsza przez co stopniowo traci zdolność akomodacji. Z wiekiem soczewka nie tylko sztywnieje, ale staje się też coraz grubsza i mniej przezroczysta – to dlatego po 40., by widzieć wyraźnie potrzebujemy bardzo dobrego oświetlenia. Choroby oczu – jak je rozpoznać? – Czy są sposoby na to, by takim kłopotom zapobiegać? I nie nosić okularów… – Prezbiopii nie można zapobiec, ale można spowolnić jej przebieg. Proces starzenia się narządu wzroku przebiega indywidualnie i jest w dużej mierze zależny od czynników genetycznych na które nie mamy wpływu, jednak równie ważne, a czasem nawet ważniejsze są czynniki środowiskowe. Takie jak na przykład: narażanie oczu na promieniowanie UV kontakt z zanieczyszczeniami (np. smogiem) rodzaj pracy odżywianie styl życia Wiadomo np. że oczom bardzo szkodzi dym nikotynowy, jego negatywny wpływ na zmiany degeneracyjne narządu wzroku został naukowo udowodniony. Osoby palące mogą więc potrzebować okularów wcześniej, niż te które nie palą. Regularne noszenie (wtedy, gdy jest taka potrzeba) okularów przeciwsłonecznych z dobrym filtrem (najlepiej UV400) i polaryzacją może natomiast opóźnić zmiany. To samo dotyczy higieny oczu (np. wykonywania ćwiczeń, dbałości o odpowiednie oświetlenie podczas pracy, stosowania naturalnych preparatów zapobiegającym podrażnieniom) i prawidłowej korekcji. – Jakie ćwiczenia i jakie preparaty pomogą nam dłużej zachować dobre widzenie? – Takich ćwiczeń jest wiele, ale najprostszym i podstawowym jest częste odrywanie oczu np. od ekranu komputera czy książki, którą czytamy i patrzenie w dal np. szukanie za oknem jak najdalej położonych punktów, bo to rozluźnia napięte podczas patrzenia z bliska mięśnie gałki ocznej. Inne ćwiczenie to wykonywanie powolnych ruchów gałkami ocznymi we wszystkich kierunkach, głowę trzymamy nieruchomo, poruszają się tylko nasze oczy. Jeśli w trakcie pracy poczujemy, że nasze oczy są zmęczone zakryjmy je szczelnie dłońmi na 2-3 minuty. W ciemności źrenice się rozszerzają – a to przynosi ulgę, gdy oczy są zmęczone. Do codziennej pielęgnacji warto natomiast używać kropli ze świetlikiem lekarskim. A przy dolegliwościach (np. pieczeniu czy zmęczeniu oczu) sięgnąć po naturalne preparaty takie jak leki homeopatyczne: Physostigma venenosum (polecana jest przy zaburzeniach widzenia spowodowanych nieprawidłową akomodacją), Calcarea Carbonica (przy męczeniu się oczu) czy Ruta graveolens (przy bólach oczu, które nasilają się pod wpływem sztucznego oświetlenia). Domowe sposoby na zmęczone oczy – A co do korekcji prezbiopii, to kiedy ją rozpocząć? Dość rozpowszechniony jest pogląd, by nie używać okularów do czytania zbyt wcześnie, bo to rozleniwia oczy, a lepiej zmusić je do pracy. – To prawda, że nienoszenie okularów zmusza oko do pracy, tyle że jest to praca zupełnie bezsensowna. Jej efektem jest zmęczenie oczu, czasem bóle głowy, ale nie lepsze widzenie. Nie ma takiej możliwości. Gdy tylko zauważymy , że słabiej widzimy – np. czytając, albo gdy do czytania potrzebujemy więcej światła niż kiedyś, powinniśmy jak najszybciej pójść do okulisty. Nie ma na co czekać. Odpowiednie okulary do czytania załatwią sprawę. A jeśli ktoś bardzo nie chce okularów, to nawet jeśli nie ma innych kłopotów ze wzrokiem może się zdecydować na soczewki progresywne – o zerowych mocach sferycznych, ale z odpowiednią addycją, czyli korekcją widzenia z bliska. – Osoby, które już wcześniej nosiły okulary, najbardziej irytuje to, że wciąż muszą zmieniać okulary z tych do czytania na te do chodzenia i odwrotnie. Co prawda są okulary progresywne, ale są drogie i podobno nie zawsze działają. – Nie tyle nie działają, co nie każda osoba potrafi się do nich szybko przyzwyczaić. Szkło progresywne podzielone jest na kilka obszarów – jego górna część służy do patrzenia w dal, środek do odległości pośrednich a dół do patrzenia z bliska. Gdy przyzwyczaimy się do takich okularów, patrzymy przez odpowiednią część szkła zupełnie odruchowo. Czas przyzwyczajania się jest jednak różny. Niektórzy czują się w takich okularach świetnie już po kilku dniach, inni dopiero po kilku tygodniach, a jeszcze inni twierdzą, że nie są w stanie ich używać. Dla tych, którzy mogą to robić na pewno jest to wielka wygoda, bo takie rozwiązanie pozwala na posiadanie tylko jednej pary okularów i eliminuje konieczność ciągłego ich zmieniania. W mojej opinii jeszcze wygodniejsze jest jednak używanie progresywnych soczewek kontaktowych. Gdy mamy na nosie okulary soczewka znajduje się około 1-2 cm od oka, podczas gdy szkło kontaktowe soczewki leży na rogówce. To skutkuje lepszą jakością i ostrością widzenia. Soczewki zapewniają też szersze pole widzenia. Jak dbać o oczy latem? – Czy takie rozwiązanie jest możliwe tylko dla osób, które już wcześniej nosiły soczewki? Bo podobno po 40. nie powinno się zaczynać nosić szkieł kontaktowych? – To mit. Nie ma przeciwwskazań do rozpoczynania noszenia soczewek po 40. czy nawet później. Jest spora grupa użytkowników, którzy sięgają po pierwsze szkła kontaktowe po 50. Osoby w tym wieku są często bardzo aktywne, uprawiają sporty, są wśród nich także kobiety, które uważają, że w okularach nieładnie wyglądają. – Soczewki kontaktowe to rozwiązanie dla każdego? – Jest pewna grupa osób, które soczewek nie powinny nosić – należą do niej chorzy na cukrzycę, osoby z zaburzeniami odporności. Ale już na przykład zespół suchego oka, który kiedyś był przeciwwskazaniem bezwzględnym, do noszenia soczewek, dziś takim nie jest. Możemy nosić szkła kontaktowe, jeśli zastosujemy się do odpowiedniego reżimu: suplementacja preparatami uzupełniającymi niedobory poszczególnych warstw filmu łzowego higiena brzegów powiek stosowanie preparatów regenerujących rogówkę używanie kropli nawilżających – Są osoby, które narzekają, że od soczewek kontaktowych mają migreny albo inne dolegliwości… – Takie problemy biorą się zwykle z niewłaściwego dobrania szkieł. To nie zawsze udaje się od razu. Czasem trzeba kilku par soczewek próbnych, by wreszcie trafić na te, przy których widzimy dobrze i nie odczuwamy żadnych dolegliwości tego typu. 5 rzeczy, których potrzebują twoje oczy – Czy szkła kontaktowe są zdrowe? W końcu używając ich wkładamy sobie do oka obce ciało… Do produkcji soczewek wykorzystuje się materiały, które zapewniają odpowiednią przepuszczalność tlenu, a płyny do pielęgnacji soczewek skutecznie usuwają zanieczyszczenia czy szkodliwe drobnoustroje. Same soczewki nie są niezdrowe, ale niektórzy używają ich w „niezdrowy” sposób. Jeśli osoba nosząca szkła kontaktowe nie zachowa odpowiedniej higieny (np. nie będzie myła rąk przed zdjęciem i założeniem soczewek, zapomni o regularnych wizytach kontrolnych okulisty, będzie nosiła szkła dłużej niż jest to przewidziane, lub spała w soczewkach przeznaczonych do noszenia jedynie w dzień) może dojść do podrażnień oczu, a nawet uszkodzeń rogówki. – Czy coś jeszcze możemy zrobić, by cieszyć wyraźnym widzeniem jak najdłużej? – Jedną z najważniejszych rzeczy jest stosowanie zrównoważonej zdrowej diety. Trzeba ograniczyć tłuszcze zwierzęce, do smażenia używać olejów roślinnych z pierwszego tłoczenia (oliwa, olej rzepakowy), starać się wyeliminować cukier rafinowany i produkty z białej mąki. Jeść za to jak najwięcej warzyw i owoców, bo odpowiedni poziom minerałów i witamin może sprawić, że nasze oczy będą się starzały wolniej. Np. zawarty w pomidorach likopen, opóźnia procesy degeneracyjne w gałce ocznej, a pochodzący z marchewki beta karoten zapobiega słabemu widzeniu po zmroku, zespołowi suchego oka i uszkodzeniom rogówki. Z kolei luteina chroni naczynia włosowate siatkówki i w pewnym stopniu zabezpiecza oko przed promieniowaniem UV, a antocyjany zawarte w owocach o ciemnym soku (np. jagodach, borówkach, ciemnych winogronach, aronii) uszczelniają naczynia krwionośne oka, a tym samym sprawiają, że gałka oczna jest lepiej ukrwiona i odżywiona. Mają też działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Dieta na poprawę wzroku
yu8Es.
  • x4ginfyb96.pages.dev/117
  • x4ginfyb96.pages.dev/214
  • x4ginfyb96.pages.dev/146
  • x4ginfyb96.pages.dev/362
  • x4ginfyb96.pages.dev/275
  • x4ginfyb96.pages.dev/67
  • x4ginfyb96.pages.dev/232
  • x4ginfyb96.pages.dev/182
  • x4ginfyb96.pages.dev/37
  • jak dbać o zdrowie po 40